ΓΙΑΤΙ ΒΛΕΠΟΥΜΕ ΠΑΝΤΑ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΜΕΡΙΑ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ;

Σίγουρα θα έχετε παρατηρήσει ότι βλέπουμε πάντα την ίδια μεριά της σελήνης. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Κατά την δημιουργία του δορυφόρου της Γης δεν συνέβαινε κάτι τέτοιο. Μπορούσε κανείς να δει κάθε πλευρά της σελήνης καθώς αυτή περιστρεφόταν γύρω από τον άξονά της ταχύτερα από ότι περιστρεφόταν γύρω από την Γη. Τι συνέβη όμως και με την πάροδο των χρόνων κλείδωσε η Γη με την Σελήνη ώστε να βλέπουμε πάντα την ίδια της μεριά;

Για να κατανοήσουμε καλύτερα το φαινόμενο αυτό θα εξηγήσουμε κάποιες έννοιες.

ΚΕΝΤΡΟ ΜΑΖΑΣ

Κέντρο μάζας είναι το σημείο που συμπεριφέρεται σαν να βρίσκεται εκεί όλη η ύλη του σώματος συγκεντρωμένη στο σημείο αυτό. Αν υποθέσουμε πως η σελήνη είναι σφαιρική τότε το κέντρο μάζας της θα ήταν στο κέντρο της.

ΚΕΝΤΡΟ ΒΑΡΟΥΣ

Αν πάρουμε ένα σώμα , σε κάθε σημείο του εφαρμόζεται η βαρύτητα έλκοντας το προς το κέντρο της γης. Η συνισταμένη αυτών των δυνάμεων είναι το βάρος και το σημείο που εφαρμόζεται αυτή η δύναμη λέγεται κέντρο βάρους.

ΕΛΚΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ

Από την δημιουργία της σελήνης και καθώς αυτή μπήκε σε τροχιά γύρω από την γη, η γη ασκεί σε αυτήν βαρυτική δύναμη. Ας δούμε λίγο τον τύπο που μας δίνει την δύναμη αυτή.

Παρατηρούμε πως η δύναμη αυτή είναι αντιστρόφως ανάλογη του τετραγώνου της απόστασης των δυο σωμάτων. Αυτό σημαίνει ότι όσο μεγαλύτερη είναι η απόσταση τόσο μικρότερη είναι η δύναμη αυτή. Το σχήμα που έχει σήμερα η σελήνη δεν είναι σφαιρικό. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι μοιάζει με το σχήμα ενός λεμονιού.

ΤΟ ΣΧΗΜΑ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ

Η βαρυτική δύναμη που ασκεί η γη στην σελήνη είναι μεγαλύτερη στο κάτω ημισφαίριο και μικρότερη στο πάνω ημισφαίριο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η απόσταση του πάνω ημισφαιρίου από την γη είναι μεγαλύτερη άρα η δύναμη που ασκείται σε αυτό αν θυμηθούμε ότι είναι αντιστρόφως ανάλογη της απόστασης θα είναι μικρότερη. Για τον ίδιο λόγο η δύναμη είναι μεγαλύτερη στο κάτω ημισφαίριο. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την παραμόρφωση της σελήνης στο σχήμα που έχει σήμερα.

ΡΟΠΗ ΔΥΝΑΜΗΣ – ΠΑΛΙΡΡΟΙΚΟ ΚΛΕΙΔΩΜΑ

Ας πάρουμε τώρα την σελήνη σε διάφορες φάσεις και να υποθέσουμε πως δεν περιστρέφεται γύρω από τον άξονα της.

Η κουκίδα που βλέπετε πάνω στην σελήνη είναι το κέντρο βάρους της. Έχοντας βάλει και την δύναμη που η γη έλκει την σελήνη μπορεί κανείς να αντιλήφθη πως η ροπή της δύναμης αυτής θέλει να περιστρέψει την  σελήνη κατά τέτοιο τρόπο ώστε να βλέπουμε πάντοτε την ίδια πλευρά της. Έτσι λοιπόν ο χρόνος περιστροφής της σελήνης γύρω από τον άξονας της ταυτίζεται με τον χρόνο περιστροφής της γύρω από την γη. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται παλιρροϊκό κλείδωμα.

Την επόμενη φορά λοιπόν που θα κοιτάξετε το ολόγιομο φεγγάρι εκτός από ρομαντικοί θα ξέρετε και γιατί κοιτάτε πάντα την ίδια πλευρά του. Διότι και η φυσική κρύβει το ρομάντζο της.